مهارت در امان ماندن از رعد و برق

نشانه‌های طوفان در حال نزدیک شدن

هنگام نزدیک شدن طوفان و رعد و برق، باید علامت‌های هشداردهنده‌ی پیش از وقوع طوفان را تشخیص دهید؛
• شما معمولا قادر به دیدن تندر و رعد و برق هستید،
• به احتمال زیاد صدای آن را می‌شنوید،
• ممکن است بتوانید وجود الکتریسیته را احساس کنید؛ به‌این صورت که پوست شما خارش پیدا می‌کند و موهای بدنتان سیخ می‌شود،
• هشدار دهنده‌ترین علامت‌ این است که پروژکتورهای پیشبینی کننده‌ی محلی ممکن است به رنگ آبی بتابند و اجسام فلزی شروع به صدا دادن و جرقه زدن کنند.

 

نکات‌ این مطلب شامل دو محیط شهری و طبیعت می‌باشند.

محیط شهری:

یک پناهگاه مناسب بیابید و تا اتمام رعد و برق از آن خارج نشوید.

تصور کنید که به یکباره خود را گرفتار طوفان و رعد و برقی شدید یافته‌اید. در چنین شرایطی چه کاری از شما ساخته است؟ کلید به حداقل رساندن خطر در حالتی مشابه موقعیت مذکور، استفاده از یک ساختار محافظتی مناسب و همینطور‌ ایمن خواهد بود.

اما چگونه متوجه شویم که خطر اصابت رعد و برق جدی بوده و نیاز به فضایی امن داریم؟ 

به طور معمول اگر قادر به تشخیص صاعقه باشید، برای آن که بدن شما را هدف بگیرد به اندازه کافی نزدیک شده است! از‌این رو توصیه می‌شود زمان را غنمیت شمرده و خود را از بحرانی که در آن گرفتار آمده‌اید، به سرعت نجات دهید. هیچ گاه نزدیک درختان (چه کوتاه و چه بلند) و همچنین خطوط انتقال برق قرار نگیرید زیرا هر دو مورد مذکور هدایتگرهای الکتریکی قوی هستند و می‌توانند منجر به آسیب جدی شوند. اگر نمی‌توانید خود را به خانه برسانید، به دنبال یک پناهگاه سنگی باشید. به عنوان مثال اگر مشغول طبیعت‌گردی هستید و صاعقه رخ داده است، غارها می‌توانند گزینه‌ای مناسب باشند.

 

نگاهی به چند توصیه ضروری:

 چنانچه امکان دسترسی به خانه وجود نداشته باشد، می‌توانید با رعایت نکات‌ایمنی از ساختمان‌های متروکه استفاده کنید. تنها کافیست در محدوده‌ای پناه بگیرید که مسقف باشد و حداقل توسط یک دیوار از شما محافظت کند.

 1.اگر پناهگیری در موقعیت قبلی نیز میسر نشد، خودرو گزینه بعدی خواهد بود. بدنه فلزی خودرو جریان الکتریسته  را در اطراف خود متمرکز می‌کند، اما اجازه هدایت آن از طریق بدن شما را نخواهد داد. اطمینان حاصل کنید که هیچ شیشه‌ای پایین نباشد و درب‌ها نیز به درستی بسته شده باشند. همچنین استفاده از رادیو به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

 2.از ساختارهای کوچکی که‌ایمنی مناسبی ندارند مانند پناهگاه‌های طراحی شده برای روزهای بارانی و یا فضاهای مسقف شده با پوشش‌های انعطاف پذیر، دوری کنید.‌این ساختارها قادر به جذب انرژی صاعقه بوده و حتی ممکن است از یک فضای باز بدون هیچ گونه سیستم محافظتی نیز خطرناک‌تر باشند. همانطور که چندی قبل هم گفته شد،‌ایستادن زیر درختان انتخابی نامناسب است. رعد و برق سوژه‌های بلند را مورد هدف قرار می‌دهد و اگر‌این اتفاق در مورد یک درخت باشد، ممکن است به شما نیز انتقال یابد و یا توسط سقوط شاخه‌های آن دچار آسیب شوید.

3.از حصار و یا پرچین‌هایی که ممکن است سر راهتان باشد، به شدت دوری کنید.‌این موارد نیز می‌توانند در هدایت انرژی ناشی از رعد و برق نقش داشته باشند.

 

از‌ ایستادن مقابل هر پنجره‌ای خودداری کنید.

در گام نخست تمام پنجره‌های خانه و یا ساختاری که در آن پناه گرفته‌اید را به دقت ببندید. پس از آن فضاهای داخلی‌تر خانه را برای اقامت کوتاه مدت خود انتخاب کنید. اما چرا باید از نزدیک شدن به پنجره‌ها پرهیز کرد؟ جالب است بدانید که پنجره مسیری کاملا مستقیم و در عین حال راحت را برای سفر صاعقه فراهم می‌کند و احتمال خطر برای ساکنین افزایش خواهد یافت.

 

 

به اجسام و لوازم الکتریکی یا فلزی دست نزنید.

 

• استفاده از تلفن ثابت اصلی‌ترین علت جراحت‌های مرتبط با صاعقه زدگی در آمریکا محسوب می‌شود. انرژی حاصل از رعد و برق می‌تواند به واسطه هر جسمی‌ که ‌هادی جریان الکتریکی باشد، به داخل خانه نفوذ کند.‌این موضوع شامل خطوط ثابت تلفن، کابل‌های برق و همچنین سیستم‌های لوله کشی خواهد شد.
• از لمس پریزهای برق حین وقوع صاعقه خودداری کنید. همچنین هیچ دستگاهی را از برق جدا نکنید زیرا ممکن است انرژی ناشی از رعد و برق به شما منتقل شود.
•  به کف و یا دیوارهای بتنی اعتماد نکنید. دیوارهای بتنی معمولا حاوی شبکه‌های در هم تنیده‌ای از سیم‌های مختلف هستند که می‌توانند‌هادی جریان الکتریسیته باشند.
•  از وان حمام، دوش و یا استخرهای سرپوشیده استفاده نکنید.
•  اگر در خودرو پناه گرفته‌اید، به بخش‌های فلزی و یا شیشه‌های اتوموبیل دست نزنید.

 

داخل خانه بمانید.

تا حداقل 30 دقیقه پس از آخرین صاعقه در خانه بمانید و خارج نشوید. حتی اگر تصور می‌کنید که شرایط کاملا عادی شده است، باز هم توصیه می‌شود تا حداقل 30 دقیقه بعد موقعیت مکانی خود را‌ترک نکنید. احتمال وقوع رعد و برق‌های پراکنده و مکرر، به دنبال رعد و برق اصلی وجود دارد.

 

ریسک پذیر نباشید و احتمال آسیب را به حداقل میزان ممکن کاهش دهید.

اگر تحت هیچ شرایطی نمی‌توانید خود را به یک پناهگاه امن برسانید، باید به هر طریقی احتمال وقوع آسیب را از بین ببرید.

•  همانطور که گفته شد، صاعقه سوژه‌هایی که ارتفاع بالایی دارند را هدف قرار می‌دهد پس اگر ممکن است به سوی طبقات پایین‌تر حرکت کنید. تا جایی که می‌توانید ارتفاع را کاهش دهید.
•  
•  از حضور در فضاهای باز که سوژه‌ای بلندتر از شما در آن وجود ندارد خودداری کنید. از جمله مهم‌ترین‌این گروه محیط‌ها می‌توان به زمین گلف و یا فوتبال اشاره کرد.
•  
•  از قرارگیری در معرض سوژه‌های تک مانند درخت و یا تیرهای برق خودداری کنید.
•  به وسایل محافظت نشده مانند قطعات آهن و تیرهای فلزی بلند نزدیک نشوید.

از محیط‌های آبی خارج شوید.

اگر در حال ماهیگیری و یا شنا هستید، به سرعت از آب خارج شده و از مرکز آن دور شوید. قرارگیری نزدیک فضاهای آبی و به خصوص داخل آن حین وقوع صاعقه، می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

 

 

پراکنده شوید.

اگر گروهی چندین نفره هستید و گرفتار صاعقه شده‌اید، همگی در یک محل تمرکز نیابید. فاصله‌ای به اندازه حداقل 15.2 الی 30.5 متر را از یکدیگر حفظ کنید (در واقع رعایت‌این فاصله بین هر نفر الزامی‌است).‌این امر احتمال انتقال صاعقه از یک فرد به فرد کناری را کاهش می‌دهد. البته حفظ فاصله به معنای عدم توجه به دیگران نیست. پس از هر بار وقوع رعد و برق، تعداد افراد حاضر را بررسی کنید و اگر کسی نیاز به کمک دارد سریعا وارد عمل شوید.

 

کوله پشتی خود را در آورید.

ممکن است هر کوله پشتی مجهز به یک سری قطعات فلزی باشد که حتی از وجود آنها اطلاعی ندارید. بدین‌ترتیب اگر در حال کوهنوردی و یا حتی پیاده روی در خیابان هستید، به محض تشخیص صاعقه کوله پشتی خود را در آورید. البته چنانچه از عدم وجود قطعات فلزی مطمئن باشید، خطری از‌این جهت شما را تهدید نخواهد کرد. همچنین لازم به ذکر است که باید کوله پشتی را در فاصله‌ای به اندازه حداقل 30.5 متر از پناهگاه انتخابی خود رها کنید.

 

حالت بدنی مناسب هنگام وقوع صاعقه را اجرا کنید.

روی پنجه پاهای خود بنشینید، سر را به سمت قفسه سینه و یا فاصله میان زانوها نزدیک کنید و با دستان خود گوشهایتان را بگیرید. هیچ گاه روی زمین نخوابید، زیرا از‌این طریق تبدیل به هدفی بزرگتر برای اصابت صاعقه خواهید شد. لازم به ذکر است که حفظ‌این حالت بسیار دشوار بوده و نمی‌تواند امنیت 100 درصدی شما را تضمین کند اما حرکت انرژی رعد و برق از روی بدن را تسهیل خواهد کرد. بدین‌ترتیب احتمال عبور انرژی از ارگان‌های حیاتی کاهش می‌یابد و با آسیب بسیار کمتری نجات خواهید یافت. بهتر است از سیستم بینایی و شنوایی خود نیز محافظت کنید تا در اثر رویت نور رعد و برق و یا شنیدن صدای آن دچار جراحت نشوند.

 

 

برای رعد و برق قریب الوقوع بعدی آماده باشید.

اگر رعد و برق دیگری در حال وقوع باشد، یک سری تغییرات جزئی شما را هوشیار خواهند کرد. به عنوان مثال ممکن است‌این تغییر در حالت موهایتان باشد و یا احساس سوزن شدن روی پوست خود کنید. از جمله دیگر تحولات ملموس می‌توان به لرزش اجسام فلزی سبک و صدای خراشیده شدن جزئی اشاره کرد. اگر هر کدام از نشانه‌های مذکور را رویت کردید، آماده حمله صاعقه بعدی باشید.

 

 

چکمه‌های لاستیکی به پا کنید.

این چکمه‌ها از موادی ساخته می‌شوند که هدایتگر‌های الکتریکی خوبی نیستند. از‌این رو می‌توانند انتقال جریان الکتریسیته میان صاعقه، بدن شما و زمین را مهار کنند.

 

برنامه ریزی داشته باشید.

بهترین راه به منظور جلوگیری از آسیب‌های احتمالی رعد و برق، عدم مواجهه با آن خواهد بود! پیش از آن که برای انجام کاری برنامه‌ریزی کنید، اطلاع دقیقی از وضعیت آب و هوایی روز مورد نظر و همچنین روزهای آتی داشته باشید. تنها کافیست خطرات ناشی از اصابت صاعقه را جدی بگیرید و برنامه خود را به روز دیگری موکول کنید. فریب هوای به ظاهر مناسب خارج از خانه را نخورید.

 

 

به آسمان نگاه کنید.

زمانی که خارج از خانه هستید و هوا چندان مناسب نیست، به نشانه‌های پیش از وقوع صاعقه در آسمان توجه کنید.‌این نشانه‌ها می‌تواند شامل باران، اصوات خراش مانند، رنگ تیره آسمان و یا ابرهای کومولونیمبوس (ابری بلند و متراکم که همراه با صاعقه بوده و پیش از طوفان دیده می‌شود) باشد. البته لازم به ذکر است که رعد و برق می‌تواند حتی در صورت عدم وجود علائم نام برده نیز رخ دهد.

 

به منظور واکنش صحیح برنامه ریزی کنید.

اگر در فضایی باز هستید و احتمال وقوع صاعقه را می‌دهید، پناهگاه‌های امن منطقه را شناسایی کنید. در واقع‌ آینده‌نگری اصلی مهم برای پیشگیری از آسیب‌های احتمالی صاعقه به شمار می‌رود. همچنین تا جایی که می‌توانید‌ این موضوع را به دوستان و آشنایان خود اطلاع دهید.

 

 

جعبه کمک‌های اولیه‌ای مناسب تدارک ببینید.

توصیه می‌شود همواره برای مقابله با شرایط بحرانی آماده باشید. یکی از جنبه‌های‌این آمادگی، در اختیار داشتن جعبه کمک‌های اولیه مجهز خواهد بود. همچنین ممکن است طی وقوع صاعقه با قطع برق مواجه شوید، از‌این رو بهتر است منابعی کمکی به همراه داشته باشید.

 

 

شماره تماس‌های اضطراری را به خاطر بسپارید.

از آن جایی که اصابت صاعقه و یا حتی شوک ناشی از شنیدن صدای مهیب آن می‌تواند منجر به حملات قلبی و مغزی شود، شماره‌های اورژانسی را به خاطر داشته باشید.

 

برای کمک رسانی به دیگران، نکات‌ایمنی را رعایت کنید.

برای آن که به یکی از مصدومین رعد و برق کمک کنید، خود را در معرض خطر مستقیم قرار ندهید. بهتر است تا زمانی که احتمال خطر جدی وجود دارد صبر کنید و یا مصدوم را به محلی‌ایمن انتقال دهید. جالب است بدانید که صاعقه ممکن است یک محل مشابه را چندین بار مورد اصابت قرار دهد.

 

احیا قلبی تنفسی انجام دهید.

بدن افرادی که مورد اصابت صاعقه قرار می‌گیرند، دارای بار الکتریکی نیست و بدین‌ترتیب می‌توانید به سرعت کمک رسانی را آغاز کنید. توصیه می‌شود پس از بررسی علائم حیاتی، احیا قلبی تنفسی را انجام دهید.

 

 شوک مصدوم را مدیریت کنید.

مصدوم را به پشت بخوابانید و سرش را کمی‌ پایین‌تر از بدن وی ثابت کنید. پاها را نیز در ارتفاعی بالاتر نسبت به تنه قرار دهید.

چگونه موقع گرفتاری در رعد و برق در طبیــــعت محفوظ بمانیم

1. اگر می‌توانید با بیشترین سرعت ممکن خود را به پست‌ترین مکان برسانید. اما اگر گرفتار رعد و برق شدید، تعدادی روش اصلی برای حفظ امنیت وجود دارد.

2. از آنجاییکه برق میل به اصابت به اجسام برجسته را دارد، نواحی اطراف‌این اجسام کمتر در معرض اصابت هستند.‌این نواحی شامل مکان‌های اطراف اجسامی‌است که بیشتر از ۱۰ متر ارتفاع و قطری تقریبا مساوی با طولشان دارند.‌این نواحی، نواحی امن نیستند بلکه نواحی کمتر خطرناک هستند.

3. از برآمدگی‌های در معرض خطر، نوک کوه، تخته سنگ‌های برجسته و… به سمت نواحی کم خطرتر حرکت کنید. سعی کنید منطقه‌ای هموار و باز پیدا کنید.
4. روی خشک‌ترین جسمی‌که پیدا می‌کنید (کوله پشتی، طناب، تشک خواب) بنشینید، زانوها را تا چانه تان بالا بیاورید و با دست‌هایتان دور پاها را بگیرید. سعی کنید با زمین کمترین تماس را داشته باشید.

5. به هیچ عنوان نباید از پشت به دست‌ها تکیه دهید. با‌اینکه احتمال اصابت کمتر است، اما هنوز جریان الکتریسیته ی زمین وجود دارد تا با آن درگیر شوید.

6. تا به‌اینجا احتمال بارش باران یا حتی تگرگ وجود دارد که شما را به پیدا کردن پناهگاه‌ترغیب می‌کند. در شکاف‌ها یا مسیل‌ها پناه نگیرید چرا که محتمل‌ترین مسیر‌ها برای جریان‌های الکتریسیته ی زمین هستند. همین طور، هرگز زیر صخره‌های برجسته پناه نبرید؛ به‌این دلیل که‌این شکاف‌ها دارای پتانسیل‌ایجاد جرقه هستند و در‌این صورت شما می‌توانید به شدت دچار سوختگی شوید. اگر به کمپ رفته‌اید، از چادرخود بیرون بیایید؛ زیرا در صورت اصابت برق، چادر احتمالا شعله ور خواهد شد.

7. احتیاجی به دور ساختن اجسام فلزی نیست زیرا آن‌ها صاعقه را جذب نمی‌کنند. شاید بهتر باشد چنین اجسامی‌را در یک سمت اتاق قرار داد (چرا که جرقه زدن آن‌ها آزاردهنده است). اما مطمئن شوید می‌توانید آن‌ها را سر جای خود برگردانید.

فراموش نکنید که صاعقه می‌تواند به طورغیرمستقیم نیز سبب حادثه گردد. جریان الکتریسیته‌ی زمین به راحتی می‌تواند شما را دچار برق گرفتگی کند. پس اگر روی زمین شیب دار هستید و فرصت رسیدن به محلی کم خطرتر را ندارید، هموارترین ناحیه ممکن را پیدا کنید و از آنجا تکان نخورید. چشم و گوشتان را برای ریزش سنگ باز نگه دارید؛ زیرا نه تنها صاعقه توانایی خرد کردن سنگ‌ها را دارد، بلکه طوفان نیز می‌تواند باعث ریزش سنگ شود.

8. اگر در‌این بحبوحه، که از‌ترس در خود جمع شده‌اید و بدون شک سرشار از هیجان ناشی از‌ترشح آدرنالین هستید، می‌توانید برای باز کردن چشم‌ها شجاعت به خرج دهید و به اطراف نگاه کنید. از‌این کار مایوس نمی‌شوید؛ چرا که به طرز شگفت‌آوری تجربه‌ای زیبا است.