تکنیک تخیل فعال - بخش دوم
برای انجام تخیل فعال، قرار نیست کارهای چندان پیچیده و خاصی انجام دهید. فقط کافی است که زمانی را (در حد نیم ساعت تا یک ساعت) به انجام تخیل فعال اختصاص دهید. انجام این کار به شیوه مراقبه است با این تفاوت که شما از خود سوال می پرسید و به ناخودآگاه تان فرصت می دهید تا به شما جواب دهد.
تخیل فعال نوعی اندیشیدن است که در خلال آن تخیل میتواند به طور ارادی با ناخوداگاه خود ارتباط برقرار کند و رابطه ی خودآگاهانه ای با پدیدههای روانی خویش داشته باشد.
کارل گوستاو یونگ یکی از برجستهترین و خلاقترین فیلسوفان و پزشکان زمان خود بود که در ابتدا در مورد تخیل فعال با بیماران خود صحبت کرد و به آنها کمک نمود تا بتوانند به این واسطه از تعارضات و احساسات درونی خویش آگاه شوند و برای رسیدن به آرامش نسبی از آن کمک بگیرند. همچنین به کمک این راه حل میتوانستند دلیل بیقراریها، افسردگیها و مشکلات شخصی شان را بهتر درک کنند.
تخیل فعال چیست؟
تخیل فعال اولین بار توسط یونگ مورد استفاده قرار گرفت. به زبان سادهتر یونگ در تلاش بود تا به مراجعین و سایر انسانهایی که کتابهایش را مطالعه میکردند کمک کند، نیازها و گفتههای درونی خود را راحتر و بهتر کشف کنند. به طور کلی، تخیل فعال کاری است که میتوان با آن به یک درک نسبی از وضعیت روح و روان و ناخودآگاه رسید و آن را کنترل کرد یا برای بهبود آن کوشید.
از این استراتژی که به مراقبه نیز تشابه ویژه ای دارد میتوان برای درک شرایط روحی و روانیِ حال ِحاضرمان استفاده کنیم. به عنوان مثال، یونگ شخصا در دورههای بسیار متعددی به افسردگی عمیق و شدیدی دچار میشد و برای درک بهتر آنچه که در درون و ذهن ناخودآگاه اش رخ میداد، یا اینکه برای شناسایی بهتر احساست اش تصمیم میگرفت به شیوههای مختلف از تخیل فعال استفاده کند.
نقاشی بکشد، اثری هنری بسازد یا به ناخودآگاه اش اجازه ی صحبت دهد. داشتن تخیلی فعالانه نیز از همین تکنیک یا استراتژی ناشی میشود؛ اینکه بتوانید بخش خودآگاه و ناخودآگاه مغزتان را با هم پیوند بزنید تا به مشکلات و تعارضات درونی تان راحتتر و دقیقتر رسیدگی کنید، چرا که همواره پاک کردن صورت مسئله یا بیتوجهی به مشکلات پیش آمده نمیتواند برای ما کارآمد و کارساز باشد.
آموزش تخیل فعال
برای انجام تخیل فعال، قرار نیست کارهای چندان پیچیده و خاصی انجام دهید. فقط کافی است که زمانی را (در حد نیم ساعت تا یک ساعت) به انجام تخیل فعال اختصاص دهید. انجام این کار به شیوه مراقبه است با این تفاوت که شما از خود سوال میپرسید و به ناخودآگاه تان فرصت میدهید تا به شما جواب دهد.
به هیچ وجه نباید خودتان در خودآگاه تان اقدام کرده و برای پاسخ دادن پیش دستی کنید. این فعالیت درست مانند کاری بود که خود یونگ در مواقعی که احساس افسردگی یا ناراحتی شدید میکرد، انجام میداد. بنابراین شما میتوانید به دور از همهی دوستان و آشنایان و همه افرادی که میشناسید قرار بگیرید.ترجیحا در مکانی باشید که کمترین سر و صدا وجود داشته باشد، تا تمرکزتان به هم نخورد.
سپس میتوانید یک خودکار و کاغذ به دست بگیرید و از خودتان بابت ناراحتی ای که در حال حاضر تجربه میکنید، مسئله ای که برایتان به وجود آمده و اجازه نمیدهد روال عادی زندگی تان را داشته باشید، افسردگی ای که به شرایط عادی و نرمال روح و روان تان چنگ میزند و نمیگذارد تا به شیوه درست و معمول زندگی کنید و حتی برای انجام سادهترین روتینها و کارهایتان وقت ندارید، حساسیتهای نابجا و رفتارهای غیر عادی و غیره، سوال بپرسید و سپس به ناخودآگاه تان فرصت دهید تا به آن جواب بدهد.
با انجام این کار، شما میتوانید بهتر درک کنید که مشکل یا حالت غیر عادی به وجود آمده چه دلیلی دارد. در بسیاری از مواقع انجام این کار (یعنی تخیل فعال) بسیاری از گرهها و اشتباهات یا سوالات ِموجود در ذهن تان را برایتان بازگشایی میکند.
تکنیک تخیل فعال
مباحثه و گفتگوی ضمیر ناخودآگاه و خودآگاه انسان منجر به تخیل فعال میشود. این تخیل به ما کمک میکند تا محتویات ناخودآگاه خود را بیرون کشیده و به کمک آن از احساسات خود در لحظه بهتر مطلع شویم. به طور معمول، این تخیل انسان است که برای بیان احساسات و درونیات از نمادها استفاده میکند. به واسطه درک یک نماد میتوان به درک بالایی از آنچه که در درون ما در حال وقوع است رسید. تخیل فعال یک جریان است.
این جریان دارای معنی و تصویر است و اجاره میدهد با بیرون کشیدن آنها از احساسات خود بهتر مطلع شویم. هر شخص میتواند تخیل فعال منحصر به فرد و خاص خود را داشته باشد چرا که احساساتی که انسانها در لحظه و بازههای زمانی خاص تجربه میکنند میتواند با هم متفاوت و در عین حال خاص و ویژه باشد. بنابراین باید به آن پر و بال داد.
تکنیک دایره یونگ
یکی از تکنیکهای کاربردی و بسیار جالب توجهی که یونگ به مراجعان خود پیشنهاد میکرد این بود که آنها در ابتدا دایره ایترسیم کنند و سپس از مرکز آن بدون اعمال سلیقه شروع به کشیدن شکلهای مختلف کنند تا به خود آن دایره نزدیک شوند. پُر کردن این دایره کمک میکرد تا بیماران یاد بگیرند چگونه میتوانند به ناخودآگاه خود نزدیکتر شوند و از تمامیِ آنچه که در آن وجود داشت، مطلع شوند.
آیا میتوان روش تخیل فعال را به طور روزمره به کار گرفت؟
بسته به اینکه با کدامیک از تکنیکهای تخیل فعال پیش بروید، این روش میتواند در بسیاری از جنبههای زندگی راهگشا و کمک کننده شما باشد. تخیل فعال ما را با آشتی با تعارضات و خلقیات نزدیک و نزدیکتر میکند و اجازه میدهد تا ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه ما با یکدیگر به یک وحدت منسجم برسند.
بنابراین درست در لحظاتی که نمیدانید به چه دلیل حال مناسبی ندارید یا نمیتوانید بر خودتان غلبه کنید یا افسردگی در درون و بیرون زندگی تان رخنه کرده است میتوانید از این روش استفاده کنید تا به آرامش نسبی دست یافته و به چرایی به وجود آمدن آن احساسات برسید.
روش تخیل فعال بسیار هدایت شده است اما به شما اجازه میدهد به جای صحبت از جانب خودتان،تریبون را در اختیار درون تان قرار دهید که خیلی وقتها مجالی برای گفتگو و بیان احساساتش نمییابد. این روش حتی در کتابها و بسیاری از مقالات مورد بحث قرار گرفته است و میتوان آن را یک روش دیرینه و بسیار قدیمیتا به امروز برای رفع تعارضها و درک درونیات در نظر گرفت.
سکون در تخیل فعال
همانطور که مراقبه به افزایش تمرکز و دقت شما یا رسیدن تان به آرامش کمک میکند، روش تخیل فعال نیز به همین شیوه شما را در سکون قرار میدهد. اجازه میدهد دمیآسوده خاطر شده و به این فکر کنید که دلیل پریشانی تان چیست و چگونه میتوانید آن را کنترل نمایید.
هیچ مسئله ای بدون وجود صورت مسئله عملا عقیم و ابتر است و به همین خاطر شما برای حل معضلات خود در ابتدا باید بدانید که به دنبال چه چیزی هستید و چه مسئله ای برایتان به وجود آمده است. سپس میتوانید برای حل آن تلاش کنید. بنابراین حتما میتوانید انجام تخیل فعال را در برنامه زندگی تان بگنجانید تا به رشد و پیشرفت خود کمک کنید.
بهره جستن از قوه تخیل و فعالیت ذهن
در بسیاری از موارد قوه تخیل و فعالیت ذهن و بازنمود آنها بر روی کاغذ به ما کمک میکنند تا بهتر و عمیقتر به دنبال آنچه که هستیم، حرکت کنیم. در مواقعی، بسیاری از مردم دقیقا نمیدانند که به دنبال چه مسیری باشند یا در چه جایگاهی قرار گیرند تا بتوانند از نهایت سرمایههای وجودی خود استفاده کنند.
در اینجاست که تخیل فعال به کمک آنها میآید. تخیل فعال با کمک گرفتن از قوه تخیل و فعالیت ذهن به شکلی عمیقتر و دقیقتر کمک میکند تا ما آنچه که از طریق ضمیر ناخودآگاه (را که بیان کردنی نیست) را با جملات، کلمات یا اشکال هندسی مختلف به روی کاغذ بیاوریم یا برای خود آنها را قابل درکتر نماییم.